Kώστας Kαββαθάς
Ο «Μολώχ» της ασφάλτου και άλλα παραμύθιαΕΛΕΓΑ να μην ασχοληθώ ξανά με το θέμα. Ύστερα από σαράντα χρόνια και περισσότερα από
20.000 άρθρα για τις αιτίες που προξενούν το θάνατο στους ελληνικούς δρόμους, πήρα την
απόφαση, επειδή δεν έχει υπάρξει κυβέρνηση, κόμμα, υπουργός, ακόμα και πρωθυπουργός που
να μην έχει «συνδέσει» το γράφοντα και τους 4Τ, προφανώς επειδή τα περίεργα αυτά άτομα
πίστευαν (και πιστεύουν) ότι είμαστε οι τελευταίοι που «δικαιούμεθα διά να ομιλούμε» για
θέματα οδικής ασφάλειας. Και, αν ήταν μόνο τα κείμενα μιας ολόκληρης ζωής, μικρό το κακό.
Αυτό που με κάνει έξω φρενών είναι ότι το περιοδικό δε θεωρητικολογεί, αλλά στηρίζει τις
προτάσεις με μεγάλες επενδύσεις και πρακτικές λύσεις. Πάνω από 3 εκατομμύρια ευρώ
διατέθηκαν για την ίδρυση και ανάπτυξη της θυγατρικής μας εταιρείας Safetrack A.E., που,
εδώ και ένα χρόνο, λειτουργεί (με πιστοποιητικό ISO 9001-2002) στο αυτοκινητοδρόμιο
Μεγάρων. Πάνω από 6.000 οδηγοί, κυρίως εργαζόμενοι σε μεγάλες και καλά οργανωμένες
εταιρείες, έχουν παρακολουθήσει τα σεμινάρια ασφαλούς οδήγησης και οι περισσότεροι
δήλωσαν ότι έζησαν μια ανεκτίμητη εμπειρία, που τους βοήθησε να μειώσουν σημαντικά τις
πιθανότητες εμπλοκής τους σε τροχαίο. Αυτήν τη στιγμή, η εταιρεία βρίσκεται στο τελευταίο
στάδιο της επανέκδοσης των σχετικών αδειών, για να προχωρήσει στην κατασκευή ενός
μοναδικού για την ελληνική πραγματικότητα Κέντρου Οδικής Ασφάλειας, στην ιδιόκτητη έκταση
των 125.000 μ2 που βρίσκεται στο 62ο χιλιόμετρο της Ε.Ο. Αθηνών-Λαμίας. Εκεί, το
περιοδικό και οι άνθρωποί του θα προχωρήσουν σε ερευνητικά προγράμματα, σε συνεργασία με
ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια και πολυτεχνεία. Στην ειδικά εξοπλισμένη πίστα θα
μελετηθεί η συμπεριφορά οδηγών κάτω από την επήρεια του αλκοόλ, των φαρμάκων που τυχόν
λαβαίνουν, την κούραση, την υπνηλία, αλλά και την παντελή άγνοια της «τέχνης» της
οδήγησης που χαρακτηρίζει τη συντριπτική πλειονότητα των οδηγών στην Ελλάδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω και άλλα παρεμφερή έχουν υποβληθεί, σε μελέτες που
έχουν γίνει με ίδια κεφάλαια, σε όλους τους υπουργούς Μεταφορών και στα γραφεία
τουλάχιστον τριών πρωθυπουργών, χωρίς κανείς να απαντήσει. Επειδή πιστεύω ότι η 35χρονη
παρουσία και προσφορά των 4Τ (και του γράφοντος;) σε θέματα οδικής ασφάλειας αγνοείται
από τα κομματικά στελέχη που τοποθετούνται στο πιο δύσκολο και ευαίσθητο (μετά το Εθνικής
¶μυνας και Εξωτερικών) υπουργείο της χώρας, από εδώ και πέρα, οι εν λόγω κύριοι θα
αναφέρονται με όνομα και επώνυμο, για να ξέρει το κοινό ποιον ψηφίζει και ποιος προσφέρει
ή αφαιρεί κομμάτια απ? το σώμα της χώρας.
Το πιο ωραίο είναι ότι οι προτάσεις αυτές δε γίνονταν επειδή η εταιρεία, το περιοδικό και
ο γράφων πίστευαν ότι θα... έσωζαν την Ελλάδα, αλλά ύστερα από απαίτηση των αρμοδίων! Οι
προτάσεις που υποβλήθηκαν στους υπουργούς Πάγκαλο, Μαντέλη, Βερελή και Λιάππη αναπαύονται
στα αρχεία μου, όπως και εκείνες παλαιότερων ετών σε άλλα «αστέρια» της πράσινης και της
γαλάζιας ιεραρχίας. Μα, καλά, μου λένε φίλοι και αναγνώστες. Είναι δυνατόν να μην ακούν
τους ειδικούς; Όχι απλώς είναι, αλλά αυτό είναι το διαχρονικό, διακομματικό και
διακυβερνητικό καθεστώς! Αν εξαιρέσει κανείς τις περιπτώσεις Κουρή και Σπηλιωτόπουλου,
που ανάφερα στο «Εν Λευκώ» Οκτωβρίου, κανένα Ουργκ δε μας έδωσε σημασία.
Τα δυστυχήματα με το Chinook και το λεωφορείο στο «πέταλο του θανάτου», στο Μαλιακό,
έκαναν πολλούς συναδέλφους να με καλέσουν στις εκπομπές τους, για να «πω τη γνώμη μου».
Και που την είπα, τι έγινε; Τίποτα! Έχω, μάλιστα, την υποψία ότι οι θέσεις που εξέφρασα
ενόχλησαν τους «αρμοδίους», που, ως άσχετοι (;), αποφάσισαν να λύσουν το πρόβλημα
τοποθετώντας φωτογραφικές κάμερες!
Παρά τις καλές μου προθέσεις, δεν έχω το χρόνο να ανατρέξω στα τεύχη των 35 ετών και να
δημοσιεύσω (πάλι) τα στοιχεία που σε όλο το παρανοϊκό μεγαλείο παρουσιάζουν την εικόνα
των τροχαίων στην Ελλάδα. Ούτε ξέρω πόσες φορές έχω γράψει και πει ότι από το 1970 έως
και το 2003 περισσότεροι από 50.000 (!) άνθρωποι άφησαν τη τελευταία τους πνοή στην
άσφαλτο!
Χάρηκα, λοιπόν, βλέποντας το ρεπορτάζ των Mανώλη Σταυρακάκη και Aιμίλιου Nέγκη, στον
«Kόσμο του Eπενδυτή» (2-3/10/2004). Παραθέτω τις πιο χαρακτηριστικές επισημάνσεις, για να
δείτε (πάλι) το μέγεθος του προβλήματος, που δε λύνεται μόνο με αστυνομικά μέτρα, όπως θα
δούμε παρακάτω.
- Kάθε μέρα χάνεται μια πενταμελής οικογένεια ή μια ομάδα μπάσκετ.
- Kάθε δεύτερη μέρα μια ποδοσφαιρική ομάδα θυσιάζεται στην άσφαλτο.
- Kάθε εβδομάδα μια διμοιρία των MAT ή ένα λεωφορείο 35 θέσεων.
- Kάθε μήνα ένας λόχος στρατιωτών.
- Περίπου έξι-δέκα παιδιά ηλικίας έως 15 ετών πέφτουν θύματα τροχαίων ως πεζοί ή επιβάτες
κάθε εβδομάδα. Δηλαδή, κάθε μήνα χάνεται μια σχολική τάξη!
- Συνολικά, από το 1975 μέχρι σήμερα, δηλαδή στα 30 χρόνια της μεταπολιτευτικής περιόδου,
αφανίστηκε από το χάρτη της Eλλάδας μια επαρχιακή πόλη των 50.000 κατοίκων.
- O αριθμός νεκρών και τραυματιών στη χώρα μας από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, τους
Bαλκανικούς κι εκείνον της Kύπρου, είναι μικρότερος από το συνολικό αριθμό των νεκρών και
των τραυματιών που προέκυψαν από τα τροχαία ατυχήματα τη χρονική περίοδο από το 1964 έως
το 2000.
- Σε 15 χρόνια είχαμε συνολικά 460.000 τραυματίες, από τους οποίους περίπου 45.000
έμειναν ανάπηροι. Δηλαδή, όσο πληθυσμό έχει η πόλη του Aγρινίου!
- Kάθε χρόνο, από τους 30.000 τραυματίες των τροχαίων, περίπου 3.000 αποκτούν μόνιμες
αναπηρίες.
- Σε κάθε τρία θανατηφόρα τροχαία, το ένα αφορά εμπλοκή φορτηγού αυτοκινήτου. H μεγάλη
συχνότητα των τροχαίων με φορτηγά είναι δυσανάλογη με τον αριθμό τους (1.100.000 επί
συνόλου 5.500.000 οχημάτων).
- Σύμφωνα με έρευνα του νοσοκομείου Eυαγγελισμός, έξι μήνες μετά το τροχαίο, πεθαίνουν,
με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι έξι στους δέκα τραυματίες. Δύο μένουν «φυτά» ή βαριά
ανάπηροι! Mόλις ένας καταφέρνει να επανέλθει...
- Tα μισά παιδιά που σκοτώνονται σε τροχαία θα μπορούσαν να είχαν σωθεί, αν ήταν σωστά
προσδεδεμένα σε παιδικό κάθισμα.
- Ένας στους πέντε Έλληνες δε θα σκοτωνόταν, αν ήταν δεμένος στο αυτοκίνητό του με τη
ζώνη ασφαλείας. Aκριβώς το ίδιο θα συνέβαινε, αν οι μοτοσικλετιστές, την ώρα του
ατυχήματος, φορούσαν κράνος.
- Διακόσιοι Έλληνες κάθε χρόνο θα ήταν ακόμη μαζί μας, αν οι οδηγοί των αυτοκινήτων δεν
είχαν καταναλώσει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ πριν μπουν στο αυτοκίνητό τους.
- Tα τροχαία ατυχήματα εξακολουθούν να αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου για παιδιά
ηλικίας 5-14 ετών και τη δεύτερη για παιδιά κάτω των 5 ετών.
- Tο ποσοστό χρήσης του παιδικού καθίσματος στην Eλλάδα είναι μόλις 15%!
- Τα παιδικά καθίσματα, όταν χρησιμοποιούνται σωστά, μειώνουν κατά 71% τον κίνδυνο
θανάτου παιδιών κάτω των 5 ετών, κατά 67% την πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκομείο και
κατά 50% τον κίνδυνο μικροτραυματισμών.
- Tο 91% των παιδιών ηλικίας έως 11 ετών μετακινείται χωρίς παιδικό κάθισμα και, από
αυτά, το 3,5% είναι επιβάτες μπροστινού καθίσματος!
- Παιδικά καθίσματα αγοράζει μόνο το 58% των γονιών που μένουν στην Aθήνα και ακόμα
λιγότερο (32%) στην επαρχία...
- Mόνο το 0,5%-1% των γονιών αγοράζει τελευταίων προδιαγραφών κάθισμα ασφαλείας, που
είναι ειδικό για το βάρος, την ηλικία, το ύψος του παιδιού και παρέχει ικανοποιητική
προστασία.
- Στο ποσό των 3 δισ. ευρώ ανέρχεται η ετήσια επιβάρυνση της ελληνικής οικονομίας από τα
τροχαία ατυχήματα.
- Κάθε χρόνο πληρώνουμε τόσα χρήματα για τα τροχαία, που θα μπορούσαμε να διοργανώνουμε
Oλυμπιακούς Aγώνες κάθε τρία χρόνια!
- Tο κόστος των τροχαίων αντιπροσωπεύει περίπου το 2,7%-2,9% του Aκαθάριστου Eθνικού
Προϊόντος!
- Περισσότερα ενεργά χρόνια χάνονται από τα τροχαία παρά από τον καρκίνο και τα
καρδιαγγειακά προβλήματα μαζί...
APIΘMOΣ OΔIKΩN TPOXAIΩN ATYXHMATΩN KAI ΠAΘONTΩN ΠPOΣΩΠΩN (1991-2002)
Έτος Aτυχήματα Παθόντα πρόσωπα
Σύνολο Σύνολο Nεκροί Tραυματίες
Θανατηφόρα Mη θανατηφόρα Bαριά Eλαφρά
1991 20.764 1.557 19.207 30.739 1.790 3.318 25.631
1992 22.006 1.610 20.396 32.113 1.829 3.597 26.687
1993 22.165 1.634 20.531 31.740 1.830 3.116 26.794
1994 22.222 1.671 20.551 32.206 1.909 3.372 26.925
1995 22.798 1.798 21.000 33.223 2.043 3.475 27.705
1996 23.775 1.870 21.905 34.912 2.157 3.327 29.428
1997 24.295 1.837 22.458 35.569 2.105 4.288 29.176
1998 24.819 1.921 22.898 35.903 2.182 4.720 29.001
1999 24.231 1.876 22.355 34.822 2.116 4.558 28.148
2000 23.001 1.803 21.198 32.800 2.037 4.200 26.563
2001 19.671 1.669 18.002 28.216 1.880 3.238 23.098
2002* 16.852 1.350 15.502 23.986 1.654 2.584 19.748
* Προσωρινά στοιχεία - Πηγή: EΣYE
Μετά τα παραπάνω, ένας τρόπος υπάρχει για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα: οι αυστηρές
εξετάσεις από επαγγελματίες και όχι από δημόσιους υπάλληλους, που κληρώνονται για τη
περίσταση, η σωστή εκπαίδευση των υποψήφιων οδηγών σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους και σε
συνθήκες πραγματικής κυκλοφορίας και ο αμείλικτος και επαγγελματικός τρόπος επανεξέτασης
όσων έχουν εμπλακεί σε δυστύχημα με βαρύ τραυματισμό ή θάνατο.
Μπορεί κάποιοι αναγνώστες να «βαρέθηκαν» τις επαναλήψεις, αλλά θα ξαναπώ ότι το 60% των
τροχαίων καταγράφονται σε δημοτικούς και κοινοτικούς δρόμους ή, σε απλά ελληνικά, μέσα
στις πόλεις. Στις εθνικές οδούς πλησιάζει το 33% και στις επαρχιακές το 29%.
Δεν υπάρχει βαρύτερη, αισχρότερη και πιο δολοφονική παράβαση από την παραβίαση της
προτεραιότητας. Το 18% των τροχαίων οφείλονται σε παραβίαση του STOP. Στην υπέρβαση του
ορίου οφείλεται το 17%, ενώ το 15% στις «σφήνες» και στην είσοδο στο αντίθετο ρεύμα
κυκλοφορίας.
Πρωταθλητής στο θανατικό είναι η πρωτεύουσα, όπου έχουν συγκεντρωθεί και οι περισσότεροι
Nεάντερταλ, με 36,9% των τροχαίων.
Μην πιστεύοντας ότι ο μισός ελληνικός λαός έχει βαλθεί να ξεκάνει τον άλλο μισό, ο Ν.
Σκορδίλης (Ελευθεροτυπία, 26/9/2004) δημοσίευσε τις ανακοινώσεις του συνεδρίου του
Πανελλαδικού Συνδέσμου Παραπληγικών - Kινητικά Aναπήρων, που έγινε το Νοέμβριο του 2002
με θέμα «Tροχαία ατυχήματα - Σύγχρονη ελληνική τραγωδία»:
- Tο 80% νεκρών και τραυματιών ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 16-44 ετών, με ό,τι αυτό
συνεπάγεται για τις οικογένειες, τη δημογραφική εξέλιξη, την κοινωνική συνοχή αλλά και
την εθνική οικονομία.
- Tο κοινωνικοοικονομικό κόστος των τροχαίων ατυχημάτων υπολογίζεται για τη χώρα μας σε
2.500.000 ευρώ/έτος, μόνο για τις απώλειες ζωής (νεκροί).
- Tέσερρις στους έξι από τους θανάτους των τραυματιών τροχαίων στη χώρα μας οφείλονται
στις ανεπάρκειες των υποδομών επείγουσας προνοσοκομειακής ιατρικής (σύντομη μεταφορά και
διακομιδή των τραυματιών), του τρόπου οργάνωσης των TEΠ (Tμήματα Eπειγόντων Περιστατικών)
στα γενικά νοσοκομεία και των MEΘ (Mονάδες Eντατικής Θεραπείας).
- Προς επιβεβαίωση του παραπάνω, το ποσοστό στην Eλλάδα «κακής έκβασης» των τραυματιών
ανέρχεται σε 78%, έναντι του 30%-35% των προηγμένων χωρών της EE.
Θα μπορούσα να γεμίσω δεκάδες σελίδες με το υλικό, που, δυστυχώς, προσφέρεται άφθονο στη
χώρα μας. Γι? αυτό, σταματώ εδώ, ελπίζοντας ότι, πριν φύγω από το μάταιο τούτο κόσμο
(ελπίζω όχι ως θύμα τροχαίου!), να βρεθεί κάποιος πρωθυπουργός που να καταλάβει ότι
θέματα όπως είναι η οδική ασφάλεια, η ασφάλεια στις αερομεταφορές αλλά και στην ακτοπλοΐα
δεν είναι πράγματα που αφήνονται σε ανεπάγγελτους, σε αφισοκολλητές, σε απόφοιτους του...
Πάντειου Πανεπιστημίου (έγινε κι αυτό, στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας) και σε άλλα
προστατευόμενα (από τα κομματικά γραφεία) δείγματα της ελληνικής πανίδας. Η δράση αυτών
των καρεκλοκένταυρων είναι εμφανής σε περιστατικά σαν εκείνο του «Σάμινα», της
πυραυλακάτου «£££££££££», του Yakovlev, του C130 στη Δίρφυ, των (τριών) ελικοπτέρων του
ΕΚΑΒ, του Chinook, των δυστυχημάτων στα Τέμπη και στων 50 (;) νέων νεκρών από το
δυστύχημα του Μαλιακού μέχρι τη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές.
Silver House (ΙΙ)
IΣΩΣ βρω το κουράγιο να γράψω εκείνο το βιβλίο που θα έχει τον τίτλο «Ασημόσπιτο». Όσο
περνάει ο καιρός, αισθάνομαι ότι πρέπει να το κάνω, αφού δεν περνά ημέρα (και νύχτα) που
να μη με επισκέπτονται εικόνες απ? το παρελθόν, το οποίο δεν ήταν φτιαγμένο από λαμαρίνα
ή χρυσό, αλλά από... ασήμι. Τα όνειρα της τάξης μου (της κοινωνικής) ήταν ασημένια, το
ίδιο οι κοπελιές, το φως του φεγγαριού, τα αυτοκίνητα και οι... ντισκοτέκ. Η δική μας
ήταν στη Γλυφάδα και λεγόταν Silver House-«Ασημόσπιτο». Εκεί πηγαίναμε τα σαββατόβραδα,
χορεύαμε «τσικ του τσικ» και πίναμε βερμούτ. Στα σπίτια είχαμε ασημένιο σερβίτσιο που οι
μανάδες γυάλιζαν με Brasso. Και πώς τα καταφέραμε, αφού δεν ανήκαμε στη «χρυσή» νεολαία;
Νομίζω καλά, για να μην πω θαυμάσια. Έχοντας μεγαλώσει σε σπίτια που κρατούσαν το μέτρο
με γονείς που βάδιζαν τη μέση οδό, καταφέραμε να διατηρήσουμε την κοινωνική και πολιτική
ισορροπία, με το τιμόνι μας να «παίρνει» αριστερά. Έχει αυτό σημασία; Νομίζω πως ναι. Με
το να «παίρνει» αριστερά, μας έκανε να βλέπουμε τα πράγματα (και τ? αυτοκίνητα) με άλλο
μάτι. Αν κανείς (από τους νεότερους) κάνει τον κόπο να ρίξει μια ματιά σε παλιά τεύχη, θα
δει τον «αγώνα» (εντός εισαγωγικών, μια και η λέξη έχει χάσει τη σημασία της, με τους
«αγώνες» κάποιων κοινωνικών τάξεων στην Ελλάδα) ενάντια στη σπατάλη, την κατανάλωση και
την οικονομική και κοινωνική χυδαιότητα. Για το γράφοντα, το αυτοκίνητο δεν ήταν ποτέ
σκοπός, αλλά μέσο. Κάτι που ποτέ δεν κατάλαβαν όσοι επιμένουν να αγνοούν την προσφορά του
περιοδικού στην προσπάθεια για κατάκτηση γνώσης και προσωπικής -και, ως επακόλουθο,
εθνικής- αξιοπρέπειας. Λένε οι εκπρόσωποι της νέας εποχής: τι μας νοιάζουν αυτά, ρε
Καββαθά; Γράψε πώς θα κάνω το Civic να «βγάζει» 350 άλογα.
Όχι, ρε. Δε γράφω πώς να κάνετε το Civic να «βγάζει» 350 «άλογα». Πρώτον, γιατί αυτά τα
γράφαμε όταν το επέτρεπε η εποχή και ο κοινωνικός περίγυρος και, μετά, γιατί κανείς δε
χρειάζεται 350 άλογα, εκτός κι αν λαβαίνει μέρος σε αγώνες, οπότε του κάνουμε πιτ - για
να μη χρησιμοποιήσω κάποιον άλλο, βαρύτερο χαρακτηρισμό. Το γεγονός ότι τα αυτοκίνητα δεν
ήταν ποτέ σκοπός, αλλά μέσο, δε μας εμπόδισε να είμαστε πρώτοι στον τομέα μας. Οι 4ΤΡΟΧΟΙ
οδήγησαν πρώτοι τα καλύτερα, ακριβότερα, ταχύτερα και τεχνολογικά πιο προηγμένα
αυτοκίνητα στον κόσμο, παρουσιάζοντας πάντα τους μηχανικούς και σχεδιαστές που ήταν
υπεύθυνοι γι? αυτά. Και το έκαναν, για να δώσουν το παράδειγμα στους νέους αναγνώστες, να
τους κάνουν να καταλάβουν ότι, εκτός απ? το φραπόγαλο και το «προπολόττο», υπάρχει ο
κόσμος της δέσμευσης και της δημιουργίας, γιατί τι αξία έχει ένα «Μπαντζάι» κουπέ με φιμέ
τζάμια και ζαντολάστιχα, όταν η πατρίδα σου (δηλαδή εσύ) δανείζεται δισεκατομμύρια ευρώ
κάθε χρόνο για να το αγοράσει; Το «αυτοκίνητο» έχει αξία, όταν είσαι μάγκας και το
σχεδιάζεις, το κατασκευάζεις και το εξάγεις εσύ σε χώρες όπου ανθεί το φραπόγαλο και το
δήθεν.
Με ρωτάνε συχνά ποιο αυτοκίνητο μ? αρέσει και απαντώ «αυτό που δεν έχει σχεδιαστεί
ακόμα», για να δείξω (μάταια, καθώς φαίνεται) ότι δε μ? αρέσουν τ? αυτοκίνητα, αλλά η
αυτοκίνηση, η μόνη από τις ελευθερίες που έχει απομείνει στο σύγχρονο (Δυτικό) άνθρωπο,
γιατί δεν πιστεύω ότι τα παιδιά στα βομβαρδισμένα χωριά του Αφγανιστάν και του Ιράκ
μιλάνε για... Porsche. Με αυτήν τη σκέψη βάδισα όλη μου τη ζωή και το ίδιο έκανε το
περιοδικό και οι συνεργάτες του. Τι σχέση έχουν όλα τούτα με το «Ασημόσπιτο»; Έχουν,
γιατί, αν πρόκειται να μείνει κάτι, εκτός από τα 600 (;) τεύχη του περιοδικού, αυτό είναι
και η ιστορία ενός παιδιού που γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε στους χωματόδρομους του
Νέου Κόσμου και του Μετς κι έγινε ό,τι έγινε στο χώρο του. Το Silver House (και οι 4Τ) θα
μπορούσαν να βοηθήσουν ένα (ή περισσότερα) παιδιά που μεγαλώνουν σε μια συνοικία της
Αθήνας, της Λάρισας ή των Ιωαννίνων (τι σημασία έχει;) να ακολουθήσει το δικό του δρόμο,
σε όποιον τομέα εκείνος ή εκείνη έχει επιλέξει. Το έχω πει δεκάδες φορές και θα το πω
ακόμα μία: μόνο κάποιος που είναι πνευματικά καθυστερημένος μπορεί να έχει όνειρο ζωής
την αγορά ενός... 4x4! Τη σχεδίαση και την κατασκευή ναι, αλλά την αγορά; Όνειρα που
αγοράζονται με 0% προκαταβολή και 36 άτοκες δόσεις δεν είναι όνειρα, αλλά υπερβολικές
δόσεις ματαιοδοξίας, για να μην πω βλακείας. Λένε ότι καλός συγγραφέας γίνεται κανείς
μετά τα πενήντα. Το γιατί το γνωρίζει εκείνος που «έγραψε» το λογισμικό που ρυθμίζει τις
λειτουργίες του εγκέφαλου. Όπως όλα τα προγράμματα, έτσι κι αυτό, παίζει περίεργα
παιχνίδια. Όπως μια Κυριακή που το laptop έγινε... παράθυρο στη RAM. Μεταξύ ύπνου και
εγρήγορσης, έβλεπα εικόνες απ? το παρελθόν και το μέλλον. Μια νύχτα σε ειδική διαδρομή
ενός ράλλυ, ένα πρωινό στη Monza, δύο φύλα του φθινοπώρου σ? ένα βιβλίο, ένα πρόσωπο που
χάθηκε στο χρόνο... Ακόμα και το χτύπημα της καρδιάς σε μια πτήση με αεροπλάνο που
«τραβάει» 8,5 g, η αδρεναλίνη (και ο φόβος) που πλημμυρίζει τις φλέβες και σφίγγει το
στομάχι στο κατέβασμα μιας ειδικής, ο ύπνος στα γραφεία, τα ξενύχτια στα λιθογραφεία και
βιβλιοδετεία... Σαν ταινία χωρίς τέλος. Εικόνες από το Tron ή, για να είμαι πιο κοντά
στην εποχή, το Matrix!
Δύο, μπορεί και τρία σώματα! Ένα γήινο. ¶λλο φτιαγμένο από αιθέρα, να παρακολουθεί το
πρώτο. Κι ένα τρίτο, να απορεί. Το ένα, Ιωνάθαν. Το άλλο, σε επαφή με το πρώτο, κάτι σαν
Φλέτσερ, δηλαδή. Σελίδα απ? το βιβλίο Solaris που γράφει για το μαθητευόμενο θεό. Η
περίπτωση χρήζει θεραπείας ή όχι; Χρήζουν θεραπείας όσοι ονειρεύονται και χωρίζονται στα
δύο ή στα τρία; Όσοι καίγονται με αυτά και από αυτά που κάνουν στη ζωή, ελπίζοντας ότι θα
δουν τον ήλιο ν? ανατέλει; Μάλλον το τελευταίο, γιατί ποιος μπορεί να πιστέψει ότι πέρασα
τα τελευταία 40 χρόνια δοκιμάζοντας τα καινούργια «Μπαντζάι»;
Τελικά, είμαι τυχερός που μεγάλωσα τα δύσκολα χρόνια. Που η τάξη μου στο δημοτικό ήταν
μια αίθουσα όπου έλειπαν οι δύο τοίχοι. Τους είχε βομβαρδίσει εγγλέζικο τανκ. Ποιο τανκ;
Δε βαριέστε... Λεπτομέρειες που δεν ενδιαφέρουν τη νέα γενιά. Οι νεκροί με τους νεκρούς
και οι ζωντανοί με τους ζωντανούς-νεκρούς - στα «λιμανάκια» της Βουλιαγμένης.
Με όσα γράφω, φοβάμαι ότι δε θα φτάσουμε τα 40 χρόνια. Όμως, μπορεί να κάνω λάθος, αφού
το ίδιο είχα πει για τα 35 και φτάσαμε. Και πώς! Μ? έναν τρόπο που όμοιός του δε θα
υπάρξει πάλι. Κι εδώ είναι το οξύμωρο του γεγονότος. Τα αυτοκίνητα είναι καλύτερα, αλλά η
αυτοκίνηση πνέει τα λοίσθια! Το γιατί το είδαμε (πάλι) στα δελτία με τα «πέταλα του
θανάτου» και τον... Μολώχ «πρώτο τραπέζι πίστα» στις αναλύσεις που έκαναν οι πλέον...
αναρμόδιοι. Αν οι ιερείς του Μεγάλου Αδελφού, σε συνεργασία με τα Nεάτερνταλ και τα
τσογλάνια, κερδίσουν τον πόλεμο (των εντυπώσεων), σε λίγα χρόνια δε θα υπάρχει δρόμος
χωρίς κάμερα και ραντάρ που να καταγράφει τη κάθε μας κίνηση. Αν, λοιπόν, έλθει μια ημέρα
που θα πληρώνω «ένα σκασμό λεφτά», για να έχω ένα αυτοκίνητο που δε θα μπορώ να οδηγώ,
τότε προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός; Εντάξει... Δεν είναι όλη η Ελλάδα εθνική
οδός. Υπάρχουν ακόμα δρόμοι έρημοι, όπου μπορεί κανείς να οδηγήσει όπως τον παλιό, καλό
καιρό. Το ερώτημα που τίθεται είναι άλλο. Ποιος από σας, που διαβάζετε τους 4Τ, ζει σαν
τον παλιό, καλό καιρό; Όσοι γνωρίζω δουλεύουν «ήλιο με ήλιο». Η ζωή περνά τόσο γρήγορα,
που δεν ξέρουν πού πήγε ο καιρός. «Θυμάσαι», λένε, «τις τέλειες διαδρομές που κάναμε τη
δεκαετία του ?70»; Εγώ θυμάμαι. Οι αναγνώστες έχουν ξεχάσει ή εγκαταλείψει το σπορ,
επειδή ο ρυθμός της ζωής μας άλλαξε και τίποτα δεν είναι πλέον το ίδιο. Ούτε «αθώο»
είναι. Κάθε μας ενέργεια κοστίζει (σε χρήμα, σε χρόνο, στο περιβάλλον, στους άλλους).
Πριν από χρόνια, έκανα μια προσπάθεια να ξαναζήσω την παραίσθηση (με την Integrale) και
παραλίγο να το καταφέρω. Και λέω «παραλίγο», γιατί, όταν έφτασα στην Τρίπολη (από το
Λεωνίδιο) και σταμάτησα στην πλατεία μπροστά στο ξενοδοχείο «Μαίναλο», αισθάνθηκα τα
πόδια μου να παραλύουν από σοβαρή κρίση... νοσταλγίας! Γιατί δεν έφτανε η απώλεια του
ενός «παραδείσου» των τέλειων διαδρομών, αλλά βρέθηκα πρόσωπο με πρόσωπο με τις
αναμνήσεις μου. Γιατί τέσσερα ολόκληρα καλοκαίρια, τρεις φορές την εβδομάδα, έκανα
«βόλτα» σ? αυτήν την πλατεία μαζί με τους φίλους τους παλιούς, που μαθαίναμε να πετάμε
ανεμόπτερα στο Αεραθλητικό Κέντρο Τριπόλεως, το οποίο λειτουργούσε στο αεροδρόμιο τη
δεκαετία του ?50. Σαν να ζούσα σκηνές από την ταινία The Signing! Πίνοντας έναν καφέ,
είδα τις κοπελιές που έκαναν βόλτα στην πλατεία και εμένα μαζί με τους λοιπούς
«Iνδιάνους» να προσπαθούμε να τις εντυπωσιάσουμε με τις αεροπορικές μας ιστορίες. Οι
τέλειες διαδρομές απαιτούν και τέλειες εποχές και τούτες εδώ δεν είναι απ? τις καλύτερες.
Όχι πως τις απορρίπτω... Αν κάποιος σ? αυτήν τη χώρα και σ? αυτό το επάγγελμα ήταν
τυχερός, αυτός είμαι εγώ, γιατί δεν πιστεύω να υπάρχει άλλος Έλληνας που να έχει οδηγήσει
τόσα αυτοκίνητα. Aλλά έχει πλέον σημασία; Τα παραλέω; Μπορεί, αλλά, ύστερα από τα όσα
έδειξε η έρευνα για τις συνήθειες των αναγνωστών, φοβάμαι ότι θα πω κι άλλα. Γι? αυτό
και, τελευταία, και οι τρεις μετακομίζουμε στο Kαθαρτήριο, εν αναμονή της Ημέρας της
Κρίσεως. Τότε, που ο Προγραμματιστής θα αποφασίσει να μεταφέρει το λογισμικό μου σε άλλο
hardware, μια και το δικό μου πάλιωσε και δεν έφτασε ακόμα ο καιρός που θα μπορώ
(μπορούμε) να το επισκευάζω και να συνεχίζω να ζω όσα χρόνια θέλω, αφού, όπως πάλι σας
έχω πει, ο θάνατος είναι ένα γελοίο μηχανικό λάθος που σύντομα θα αντιμετωπιστεί από τη
(νέα) επιστήμη. Μέχρι τότε κι επειδή, με αυτά που γράφω, κινδυνεύω να με... σκοτώσετε,
επιστρέφω στα καθημερινά, που, σε αντίθεση με προηγούμενους μήνες, είχαν ενδιαφέρον.
Πρώτα απ? όλα, το επετειακό λεύκωμα που κυκλοφόρησε με το τεύχος Οκτωβρίου. Όσοι το
αγοράσατε πρέπει να είδατε τι σημαίνει αυτό το περιοδικό. Αν κάνατε τον κόπο να το
διαβάσετε, θα είδατε πόσες «αποκλειστικότητες» του ανταγωνισμού είχαν γίνει πριν από...
δεκαετίες στους 4Τ. Όμως, δεν πρόκειται μόνο για τις αποκλειστικότητες, αλλά για το
πνεύμα που διατρέχει όλα τα τεύχη, από τον Οκτώβριο του 1970 μέχρι σήμερα.
Μπορεί να φταίει ο χρόνος, οι συνήθειες που δεν αλλάζουν εύκολα, οι δάσκαλοί μου και η
γενιά που μαζί φτιάξαμε τους 4Τ. Ίσως φταίει ο «σκληρός» που γέμισε, οι Ερινύες ή οι
Ευμενίδες που με καταδιώκουν, ο καιρός που περνάει ή όλα μαζί, και ακόμα τόσα, αλλά,
παρακαλώ, πείτε μου πόσο πωρωμένος πρέπει να είναι κάποιος, για να κάνει ότι δε βλέπει τα
όσα συμβαίνουν στο θαυμαστό καινούργιο κόσμο μας; Πόσο χοντρόπετσος πρέπει να είσαι, για
να αδιαφορείς, όταν οι πόλεις του «αναπτυγμένου κόσμου» έχουν μεταβληθεί σε θαλάμους
αερίων, ενώ εκείνες του τρίτου καταρρέουν από την πείνα και τις αρρώστιες; Δεν ξέρω αν
εσείς, που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, ανήκετε στους παλιούς αναγνώστες ή είστε νέος,
που αγοράσατε τους 4Τ επειδή «διαφημίστηκαν στη τηλεόραση». Αν είστε παλιός, ξέρετε. Αν
ανεβήκατε τώρα στο τρένο, θα πω λίγα πράγματα που συμπληρώνουν τα όσα διαβάσατε στο
λεύκωμα που συνόδευε το τεύχος Οκτωβρίου. Στο πρώτο «Εν Λευκώ» έγραψα ότι οι 4ΤΡΟΧΟΙ θα
είναι ένα περιοδικό για την τεχνολογία της αυτοκίνησης, που, όμως, απευθύνεται σε
ψαγμένους αναγνώστες. Ψαγμένος είναι εκείνος που ενδιαφέρεται για την όποια
δραστηριότητα, χωρίς να γίνεται σκλάβος της. Αν του «αρέσουν τ? αυτοκίνητα», δεν
ενδιαφέρεσαι μόνο για το νέο μοντέλο, αλλά κοιτάει πέρα απ? τις επιδόσεις, το «look», και
το κοινωνικό status. Με την ατμόσφαιρα να πεθαίνει από τα καυσαέριά του, τις πόλεις να
δηλητηριάζονται και τους παγετώνες να λιώνουν, όλοι όσοι ενδιαφέρονται για το παρόν και
το μέλλον του πλανήτη και την περίφημη «υγεία των παιδιών τους» δεν μπορούν να
συμπεριφέρονται σαν κατακτητές στην ίδια τους τη χώρα, δε νομίζετε;._ Κ. Κ.